Paseo de la Castellana

Jauregiaren Historia

Ignacio de Figueroa Jauna, Villamejorreko markesa, 1885ean bizi zen Madrilgo alde zaharrean, Progresoko plazatik gertu dagoen etxetzar handi batean garai bateko Barrio Nuevo kaleko 12. zenbakian, gaur egun Romanones kondea deritzonean. Gortean bizi ziren noble askok bezala, egoitza Ensanche-ra lekualdatzea erabaki zuen. Horretarako, Castellana pasealekua aukeratu zuen, gune pribilegiatuena, non lursailek baliorik handiena hartu zuten eta komunikazio onak zituzten, bai erdigunearekin, bai hipodromoarekin; Panorama Nazionala zegoen lursaila esleitu zen, enkante publikora atera zena ikuskizunaren arrakasta eskasaren ondorioz porrot egin zuelako.

1885eko irailean, eraikuntza berrirako gune publikoa eta pribatua ezarriko zen soka-tira egiteko eskatu zuen. Hilabete geroago, Enrique Sánchez y Rodríguez udal arkitektoak eraikinak izan beharko lituzkeen lerrokadurak eta sestrak markatu zituen, baina bi urte beranduago arte ez zen eraikitzeko lizentziarik eskatu.

Paseo de Castellana, 3 - Sede Principal

Udalari aurkeztutako jauregi-etxearen proiektua José Purkissek sinatu du  zuzendaritza fakultatiboa eramateko obra-maisu izan arren. Eraikinak hiru fatxada ditu: pasealekuko atzeraemandako fatxada nagusia, zalgurdiei pasabide bat uzteko; Alcalá Galianora doan bigarren fatxada; eta hirugarrena, jauregiaren eta Ametller hotelaren artean sotoko kotxetegietara doan pasabide bat utziz.

Sotoaren solairu osoa, beheko solairua, kalearen sestraren gainean atzeraemana, sarrerako harmailadia eta solairu nagusia, bigarrena eta atikoa ditu.

Urte bereko apirilean hasi ziren lur-erauzketa eta zalgurdi-garotzea, eta, hau egin ondoren, jauregia eraikitzen hasi ziren, baina 1893ko abendura arte ez zen amaitu.

Paseo de Castellana, 3 - Sede Principal

Orain arte José Purkiss obra-maisuari egotzi izan zaio, arrazoi osoz, Madrilgo Hiribilduko Artxiboan gordetako planoak berak sinatu baititu. Hala ere, Luis Mª Cabello Lapiedrak, eraikinaren amaiera-ziurtagiria egitean, honela dio hitzez hitz: "... obra haue José Purkiss obra-maisuak eta Pascual Herraiz arkitektoak hurrenez hurren proiektatu eta zuzendu dituzte...".

Bien lanak eta marrazkiak aztertu eta gero, egilea beharbada Herraiz izan dela ondorioztatu da, aldi horretako beren lanetan jarraitutasun-ildo argia baitago.

Paseo de Castellana, 3 - Sede Principal

Hala ere, eraikuntza-lizentzia eskatzeko unean arkitekto-titulua ofizialki lortu ez zuenez, agian Villamejorreko markesak Purkissera jo zuen planoak aurkezteko eta eraikuntzan laguntzeko. Ondorio hau berresten duen beste gertaera bat dago: "Pascual Herraiz Ignacio de Figueroa jaunaren arkitektoa izan zen azken hau hil arte", Vicente García Cabrerak dioen bezala. Purkissek, ordea, eraikin honen eklektizismo klasizistatik urrun zegoen estilo arkitektonikoa izan zuen.

1899an Villamejorreko markesa hil zen eta alarguna, Ana de Torres Córdoba y Sotomayor Andrea, bertan pare bat urtetan bizitzen jarraitu zuen. Sei urte geroago hil zen, jauregiaren oinordeko gisa bere seme-alabak utzita: Rodrigo de Figueroa y Torres, Tovar-reko dukea, eta Francisca de Figueroako y Torres, Almodovarreko kondesa. Jauregia Carlos de Borbón y Borbón Espainiako Infanteari eta Asturiasko Printze alargunari saldu zieten, 1906ko maiatzaren 11n Jabetza Erregistroan jasotakoaren arabera.

Paseo de Castellana, 3 - Sede Principal

Jabe berriak Mª Luisa de Orleans andrearekin, bere bigarren emaztearekin, ezkondu baino denbora gutxi lehenago erosi zuen eta jauregia bizilekurako birmoldatu zuten lehen aldiz. Bertan bizi izan ziren 1907tik 1914ra eta bertan jaio ziren Dolores, Maria de las Mercedes eta Esperanza alabak. Maria andrea gure errege Juan Carlos I.aren ama izan zen.

Erregistroan ez dago jasota salmenta berririk; beraz, Karlos jaunak eraikina Alfonso XIII.aren gobernuari transferitu dio Ministroen Kontseiluko Presidentzia instalatzeko.

Gobernuaren Presidentziaren Artxiboan ere ez da aurkitu lagapen hori aipatzen duen dokumenturik. Bai, ordea, 1914ko ekainaren 30eko Legea aldarrikatu zen, hura erostea baimentzen duena eta, era berean, bi milioi pezetako kreditua onartzen duena. Bertan zehazten denez, milioi bat bederatziehun mila pezeta jauretxea erosteko dira.

Paseo de Castellana, 3 - Sede Principal

Birmoldaketa berria José de Espelius y Anduagak, Presidentziako arkitektoak, egin zuen.. Beheko solairua eta lehena Presidentziarako egokitu ziren eta bigarren solairua Gerra eta Itsas eta Marokoko Babesletzako Ikuskatzailetza Zibilak hartu zuten.  Zalditegiak desagertu egin ziren artxiborako eta beste gela batzuetarako tokia uzteko.

Erreferentzia gutxi daude Gerra Zibilaren ondoren arte, baina 1921ean Lan Ministerioa ezarri zen lehen solairuan eta, geroago, Primo de Riverarekin, Castellana kaleko 3. zenbakian, Direktorio Militarra okupatu zuen.

Oso ospetsuak dira Kontseiluen aretoan Manuel Azaña buru duten Ministroen Kontseiluak. Garai hartan, bere aretoak luxu handiz eraberritu ziren, zetaz tapizatu ziren eta Riofrioko jauregitik ekarritako armiarmez, koadroez eta altzariez apaindu ziren.

Paseo de Castellana, 3 - Sede Principal

Galarza koronelak Galarza koronelak ireki zituen berriro ateak Gobernuko Presidentziako Idazkariordetzaren egoitza gisa; 1941ean Luis Carrero Blanco jaunak ordezkatu zuen.

Diego Méndez arkitektoa arduratu zen Gobernuko Presidnentzia zaintzeaz 1955etik. Bere lehen lana konponketa batzuk egitea izan zen, baina hurrengo urteetan hainbat barne-eraberritze egin zituen areto nagusiak ukitu gabe.

Egin ez zen planta bat handitzea onartu zen eta, hamar urte geroago, handitzea planteatu zen, espaziorik ez zegoelako.

Mendezek hegoaldean atxiki beharreko pabiloi bat proiektatu zuen, Genova 29ko Egaña jauregi zaharraren lorategiaren zati bat hartuz, liburutegia eta artxiboa zabaltzeko, baina hori ere ez zen egin.

Baina ideia Carrero Blancoren presidentziaordetzaren azken urteetan berrartu zen, pabiloi berrian kafetegia instalatuz. Gobernuko Presidentziaren zerbitzuak hainbeeste hazi ziren  ze pixkanaka beste eraikin batzuk okupatu baitziren, hala nola Castellana 5 eta Alcalá Galiano 8ren zati bat, inguru hurbilean zeuden beste pisu batzuez gain.

1976an garai historiko berri bat ireki zen gure herrialdean eta Villamejor Jauregirako maizterrak aldatzen hasi ziren eta, horren ondorioz, hainbat erreforma egin ziren barruan.